De geschiedenis van de Mariaschool

De geschiedenis van de Mariaschool gaat helemaal terug naar het jaar 1857. In dat jaar kwamen de eerste zusters Fransiscanessen van de Congregatie St. Lucia uit Bennebroek naar Oudewater. De heer Putman kocht voor de zusters het huis aan de Korte Havenstraat, waar nu de DA drogisterij is. Zijn vrouw zorgde voor de meubilering en aankleding en dit werd aan de zusters geschonken. De zusters woonden in het voorgedeelte. Aan de achterzijde werd een naai- en bewaarschool begonnen. De ingang van dit schooltje was in de Wijngaardstraat. Deze bewaarschool beantwoordde volkomen aan haar gemoedelijke naam. Men moet deze school meer zien als een uiting van naastenliefde dan als een tak van onderwijs. Toch kunnen we deze bewaarschool wel zien als de voorloper van de Mariaschool. Rond 1870 kwam er een groep van ongeveer 30 meisjes vanuit Rotterdam naar Oudewater. In Rotterdam was er te weinig ruimte om deze verwaarloosde meisjes op te vangen. Toen er weer ruimte kwam in Rotterdam gingen deze meisjes weer terug.
In de jaren 1887 en 1888 is door de hulp van de familie Putman en onder leiding van pastoor Gerritsen het Fransiscusklooster aan de Kappellestraat tot stand gekomen. Tegen[l1] [r2]  het klooster aan werd in de Kloosterstraat[l3]  een schoolgebouw neergezet waar lager onderwijs voor meisjes begonnen kon worden. Er werd begonnen met één hoofd en één hulponderwijzeres. Toen in mei 1888 het gebouw plechtig kon worden ingewijd, telde het aantal leerlingen al 120 meisjes.


Links het schoolgebouw in de Kloosterstraat, rechts het Klooster dat nu nog als kantoor wordt gebruikt.
Het archief vermeldt dat in 1891 de eerste subsidie binnenkwam: 500 gulden, voor hoofd en hulponderwijzeres samen. De school stond toen ook open voor kostkinderen. Het aantal kinderen nam ook enorm toe, waardoor er steeds weer nieuwe lokalen bijgebouwd moesten worden aan de Kloosterstraat.


Op deze gescheurde foto is duidelijk het schoolgebouw in de Kloosterstraat te zien. Later werden de kleine huisjes links van het gebouw ook verbouwd tot schoolgebouw en was er in de Kloosterstraat een groot schoolgebouw te zien.


Zesde klas in 1928 met zuster Antonia. De wandplaten op de achtergrond zijn nog steeds in het bezit van de school en worden nog gebruikt.
In augustus 1915 werd de kost- en dagschool gesplitst en kwamen beide scholen onder een eigen hoofd. Aanvankelijk waren de lessen in de vreemde talen op de kostschool privaatlessen, maar in 1916 werd deze school volgens de wet van 1878 in een ULO veranderd. Door vermeerdering van het aantal kostkinderen, de uitbreiding van het personeel en de verhoging van de subsidie, werden de inkomsten elk jaar groter en kon er een begin gemaakt worden met de vergroting van de refter en keuken, waardoor de kostkinderen wat meer ruimte kregen. In de grote en kleine refter aten de kostmeisjes en boven was er slaapgelegenheid voor deze internen. Deze refters konden eind 1920 in gebruik worden genomen.


De grote refter links met daarboven de slaapgelegenheid voor de oudere kostkinderen met de zogenaamde Chambrettes.
 

De slaapgelegenheid voor de jongere kostkinderen op de zolder van onze kleuterschool. De zolder werd lange tijd gebruikt voor de handenarbeidlessen en als overblijflokaal.
Pastoor Le Roux kwam in 1925 met het verzoek tot oprichting van een nieuwe ULO school, waar ook jongens geplaatst konden worden. Na langdurig beraad werd het verzoek van de pastoor toegestaan en de nieuwe ULO kwam er.
Het pensionaat nam gedurig in aantal toe. In 1938 werd het Gouden Feest gevierd met veel oud-pensionaires en leken.
Voor de kleuterschool werd de toestand onmogelijk. De kleuters hadden maar de beschikking over twee lokalen, ieder bestemd voor 56 leerlingen. Maar er zaten er 180, zodat de kinderen bij gedeelten naar buiten moesten om het overige deel kinderen gelegenheid te geven te zitten en te werken.
In de Nieuwstraat wordt in 1939 een nieuwe kleuterschool gebouwd met vier lokalen.


Het kleuterschoolgebouw in de Nieuwstraat is gebouwd in 1939 en had de naam: St Fransiscuskleuterschool. Het gebouw is inmiddels gesloopt en vervangen door nieuwbouw.
Toen in 1940 de oorlog uitbrak in Nederland, werd het St. Fransiscusklooster aangewezen als hulppost van het Rode Kruis. In die oorlogsdagen reden de ambulancewagens af en aan met de gewonden uit de Grebbelinie. De kinderen gaan ondanks het oorlogsgeweld de eerste jaren gewoon naar school.
In het schoolgebouw zit boven de kostschool met ULO ( de bovenschool) en beneden de dagschool, waarop de meisjes uit Oudewater zitten ( de benedenschool). Het hoofd van de bovenschool en ULO is in die tijd zuster Generosa, terwijl zuster Antonia hoofd van de benedenschool is.
Ondertussen wordt er nog een huishoudschool opgericht. Deze school groeit zo snel dat de lagere school moet uitwijken.
Op 1 september 1943 worden de twee lagere scholen weer samengevoegd tot één meisjesschool.
De kinderen trokken toen in de oude openbare school in de St. Jansstraat. In 1926 was deze school reeds afgekeurd en was er tussentijd natuurlijk niet beter op geworden. De allernoodzakelijkste vernieuwingen en herstellingen vonden wel plaats, maar het kon toch alleen maar als een noodmaatregel gezien worden. Een klas heeft zelfs nog tijdelijk in een fabriekshal aan de Lange Burchwal gezeten, terwijl de zesde klas nog lang in het klooster bleef.
Een jaar daarop wordt de situatie helemaal onmogelijk als de Duitsers de openbare school vorderden om er een graanopslagplaats van te maken. De school wordt dan tot het eind van de oorlog gesloten.
Na de oorlog gaan de kinderen weer naar de afgekeurde openbare school, waar nu muizen rondlopen. De toestand begint nu onhoudbaar te worden. Het houtwerk van deuren en ramen is verrot: de leerlingen die in de winter bij de ramen zitten, worden voortdurend blootgesteld aan een geweldige tocht, die door reten en kieren komt. De houten, vermolmde vloeren bieden voldoende doorgang aan ratten en muizen. De stank onder de schol is vooral op regenachtige dagen onhoudbaar. De vochtige muren zijn bedekt met schimmel, die, wanneer men er langsloopt, vaak als een witte regen op de kleren of hoofden van de kinderen neerkomt. In een van de lokalen hing een keer een ondraaglijke stank. Toen men de vloer openbrak, bleek er een dode kat in verregaande staat van ontbinding onder te liggen: alsmede enige rattenkadavers. Er moest een nieuwe school komen !!!!!

Op 18 juli 1949 wordt door het Rooms Katholiek Kerkbestuur van de parochie aan de gemeente gevraagd gelden ter beschikking te stellen voor de bouw van een nieuwe meisjesschool naast de bestaande kleuterschool aan de Nieuwstraat. Het gebouw moet ruimte bieden aan minstens 211 leerlingen. De school moet bestaan uit zes klassen, zodat in ieder klaslokaal hoogstens 48 leerlingen zullen worden toegelaten. Door het stijgende aantal leerlingen worden later de plannen op verzoek van de inspecteur in een 8-klassige school. De gemeente besluit tijdens de gemeenteraadsvergadering op 30 augustus 1949 zijn medewerking te geven. De daarvoor benodigde terreinen, waarop stallen, garages en schuren staan ( het domein van ”Zwart Jannegie”), worden na veel moeite aangekocht. Het ministerie plaatst de bouw van de school in 1950 nog niet op de urgentielijst. Dat gebeurt een jaar later wel, maar men moet wel afzien van de bouw van een gymzaal op de plaats waar de kleuterspeelzaal stond.
Ondanks de urgentieverklaring komt de definitieve goedkeuring maar niet af. Na veel heen en weer gereis naar Den Haag, waarbij ook meneer Schoonderwoerd en meneer Lubbers zich verdienstelijk maken, komt de definitieve bouwvergunning.
De Ouderwaterse aannemer Van Schinkel wordt de bouw gegund, omdat hij de laagste inschrijver blijkt te zijn. De eerste steen legging vindt plaats op 26 augustus 1952 door de toenmalige pastoor Van Genuchten.


De eerste steen legging van het nieuwe gebouw aan de Nieuwstraat op 26 augustus 1952 door pastoor Van Genuchten
Links de paters Van Oele en Haarmans, dan de zusters Margaretha Maria, Bavona, Hillegonda, Generosa en Emerentiana. De man op de voorgrond is bouwer Schinkel.
Het nieuwe gebouw wordt een jaar later in gebruik genomen. De school krijgt de naam Mariaschool, omdat er al een Fransiscus lagere school is. De kleuterschool blijft nog tot 1 januari 1983 St. Fransiscus heten.
Zuster Margaretha Maria wordt het hoofd van de nieuwe school.


Het schoolteam uit 1954. Staande v.l.n.r. Bep Schoonderwoerd, Jeanne Sas, zuster Margaretha Maria, zuster Bavona en Tine van den Wijngaard. Knielend Nel van Vliet en Annie Overbeek. 
Een jaar later krijgt men dan toch toestemming een gymzaal te bouwen, omdat men toen sprak van een verbouwing van de speelzaal van de kleuters. Beneden komt de gymzaal en boven de nieuwe speelzaal voor de kleuters. In 1955 komt de zaal gereed.
Het aantal kinderen stijgt enorm: van 252 in 1954 naar 320 in 1956. Alle acht lokalen zijn nu in gebruik.
Intussen neemt de St. Lucia Stichting uit Bennebroek het beheer van de school weer over van het Kerkbestuur. In het begin van de jaren zestig neemt het aantal leerlingen weer wat af.
In 1967 komen er weer grote veranderingen voor de Mariaschool.
Gerard Hartjes wordt benoemd als hoofd van de school en hij wordt hiermee de eerste ”meester”. De school wordt nu ook opengesteld voor jongens, terwijl de meisjes nu ook naar de jongensschool mogen. In dit jaar is de school zes-klassig.
Het aantal leerlingen neemt nu weer sterk toe en de school wordt snel negenklassig. Er moet een oplossing gevonden worden voor het ruimtegebrek. Die wordt gevonden in het klooster. Door het sterk afnemen van het aantal pensionaires mag de school gebruik maken van de refter.  De kleine refter wordt het handwerklokaal van zuster Fidelia en de vierde klas komt in de grote refter.


De zesde klas op kamp in Steensel in 1973 ( toen al!)
Aan het eind van de jaren 70 neemt het aantal leerlingen weer sterk af omdat de St. Jozefschool een eigen nieuwe kleuterschool in de nieuwbouw van Klein Hekendorp krijgt en het kinderaantal in de gezinnen afneemt.
De kleuterschool, onder leiding van zuster Engelberta, is nu twee-klassig en de lagere school weer zes-klassig. Het gebruik van de refter is nu niet meer nodig.
In 1977 wordt op grootse wijze het 25 jarig bestaan van het lagere school gebouw gevierd. Veel oud-leerlingen vieren ’s avonds het feest met de leerkrachten mee.

meisjesvoetbalteam van klas 5/6 bij een onderling toernooi op het oude UNIO veld
Per 1 januari 1983 zijn de drie katholieke lagere- en kleuterscholen in Oudewater onder één nieuw bestuur gekomen: Stichting RK Basisonderwijs Oudewater. Een paar jaar daarvoor is er een grote verbouwing van de gymzaal geweest. Voor de toestellen in nu een hok gekomen, zodat die niet meer in de zaal staan. Ook is er in dat jaar een verbinding gekomen tussen het gebouw van de kleuterschool en het lagere school gebouw, zodat de leerkrachten eindelijk een fatsoenlijke leerkrachtenkamer hadden. In 2004 is deze kamer weer verdubbeld voor het groeiend aantal leerkrachten. De kleuterschool en lagere school worden samengevoegd tot de basisschool.
In 1988 en 1989 wordt het 100 jarig bestaan van de school gevierd. Alle kinderen en leerkrachten komen in kleding uit de 19de eeuw op school. Een week lang is het een geklos van klompen op de speelplaats en in de smalle straatjes van Oudewater.
Gerard Hartjes maakt als directeur plaats voor Piet Smits. Nadat Gerard nog enkele jaren voor groep zes had gestaan neemt hij in 1994 afscheid.
Een jaar later komt de Mariaschool met nog elf andere scholen uit de regio bij het bestuur van De Groene Waarden. Theo de Goeij wordt adjunct directeur.
In 2003 bestaat het gebouw 50 jaar. Dat wordt groots gevierd. Kinderen en leerkrachten gaan een week lang terug in de jaren 50. De jaren van Rock and Roll en vetkuiven. Een geweldig feest, maar er is wel dreiging van nieuwbouw. Of dat er ooit van zal komen is dan nog de vraag.

In 2009 wordt de Mariaschool onderdeel van stichting de Groeiling. Stichting de Groeiling is ontstaan na een fusie tussen de stichting Regionaal Katholiek Schoolbestuur Gouda en omstreken (RKSG) en de stichting Rooms-Katholiek basisonderwijs De Groene Waarden.

Inmiddels is de nieuwbouw en renovatie klaar. Op 6 februari 2015 was er feestelijke dag om dit te vieren. Meester Piets Smits is in het schooljaar 2015-2016 met pensioen gegaan. Dit is groots gevierd.